ساغریسازان؛ اولین محله شهر رشت

به گزارش مجله بای بلاگ، این محله از گذر بادی الله در خیابان مطهری آغاز شده و به میدان پل عراق ختم می گردد.مجسمۀ ورودی محله نشان می دهد که چرا اسم اینجا ساغریسازان است.. مجسمۀ ورودی محله هم یک ساغری ساز را با کفش هایی که دوخته نشان می دهد.

این محله از ترکیب 2 کلمه ساغری به معنای کفش و سازان تشکیل شده است چون در قدیم اهالی این محل ساغری می ساختند. ساغری نوعی چرم بوده که با آن کفش می دوختند ساغری، چرمی است از پوست کپل الاغ که وقتی تبدیل به کفش می گردد، نقش و نگار و شیارهای زیبایی به رنگ فیروزه ای مات دارد. در گذشته، همدان، مرکز ساخت این چرم و دوختن کفش با این نوع چرم بوده و شهرت همدان به این نوع کفش دوزی بود که در آن موقع طلاب و روحانیان از این نوع کفش استفاده میکردند.

قطعا اگر قرار باشد بافت قدیمی رشت را نشانِ کسی بدهید، ساغریسازان از بهترین نمونه های آن است. . محله ای که آثاری از دورۀ قاجار در خود دارد و محل سکونت افراد متمکن رشت بوده است. علت این که این محله را اولین محله شهر رشت می نامند این است که افراد سرشناس و بانفوذ زیادی در این محل زندگی میکردند و دارای حمام های بسیار و بازار بوده است. در این محله حمام هایی همچون حمام نایب، حمام برلیانت و حمام حاجی وجود داشته که بعضی هنوز برجا مانده و بعضی نیز در فرایند نوسازی ها از بین رفته اند.

معابر محله باریک و بافت محله ارگانیک است. اماکن زیارتی در این محله نقش مهمی در گسترش محله داشتند تعدادی خانه باارزش که ثبت ملی شده اند در این محله وجود دارد که متاسفانه اجازه بازدید ندارید. در ساغریسازان هنوز بام های بعضی بناها دارای سفال قرمز است و شاید مهمترین مشخصه بناهای قدیمی گیلان به ویژه شهر رشت، استفاده از این سفال ها بر بام خانه ها بود. شاید ساغریسازان تنها محله ای در رشت باشد که هنوز کوچه های قدیمی با خانه های قدیمی آن تا حدودی از سرعت ساخت و ساز در امان مانده باشند.

یکی از ویژگی های منطقه ساغریسازان، وجود بازاری با بافت قدیمی است که حتی در منابع مکتوب قاجار از این بازار یاد شده است. این بازار پس از بازار اصلی رشت در مرکز این شهر از اعتبار بالایی برخوردار است، زیرا در آن انواع مایحتاج مردم در مغازه هایی که عمدتاً بافت قدیم خود را حفظ نموده اند، عرضه می گردد. محله ساغریسازان که بیشتر شکل یک راسته بازار را به خود گرفته است، در امتداد خیابان بحرالعلوم مطهری در سال های 1356 تا 1358 از بخش اصلی بازار رشت جدا شده است.

با قدم گذاشتن در این محله هنوز هم می توانید خانه های قدیمی را ببینید که یادگاری از سال های دور می باشند. خانه هایی با سقف های سفالی قرمز رنگ. همچنین بناهایی چون خانه پورهمتی که امروزه خانه فرهنگ گیلان خوانده می گردد، مسجد گلدسته، مسجد حاج سمیع، بقعه آقا سیدعباس و حمام حاجی که هر کدام برگی از تاریخ و گذشته مردمان این ناحیه را بازگو می نمایند نیز دیدنی های این محله را تشکیل داده است.

در این منطقه کوچه ای بنام بلورچیان قرار گرفته است که شامل کوچه های تنگ و باریک و حتی کوچه های شخصی با خانه هایی با قدمت صد ساله همچون خانه پورهمتی است.این خانه امروزه نام خانه فرهنگ و هنر گیلان را به خود گرفته است.

ساغریسازان در گذشته از محلات اعیان نشین رشت به حساب می آمده و به سبب سکونت ساکنانش اعتبار فراوانی داشته است.چندین گذر معروف در این محله قرار گرفته است که از آن جمله می توان سنگ پل و دانشسرا را نام برد.از مساجد معروف این محله مسجد حاج سمیع که قدیمی ترین مسجد از نظر کارشناسان آثار باستانی متشکل از ده فیل پا با سقفی سنتی و سفال چین شده، مسجد گلدسته که در قدیم گلدسته ای داشت که از آنجا می شد تمام رشت را دید و مسجد معروف دیگر مسجد آقا سید عباس می باشد که مدفن 2 تن از نوادگان امامان در آنجا قرار گرفته است.

در فیلم در دنیای تو ساعت چند است؟ (صفی یزدانیان 1393) به محله ساغری سازان رشت اشاره شده و بخشی از فیلم در کوچه ها و خیابان های این محله فیلمبرداری شده است.